Dilden Dile Dolanarak Destanlaşan Türk'ün Atası Oğuz Kağan Gerçekte Kimdir?

Öncelikle “Alper Tunga kimdir?” sorusuna cevap arayalım. Alper Tunga, Saka hükümdarıdır. Siz de bilirsiniz ki, Şu Destanı'nda İranlıları yani Persleri yenilgiye uğratan büyük komutandır. Şehname’de Zaloğlu Rüstem ile Alp Er Tunga’nın savaşı çokça yer tutmuştur, bu büyük hükümdar çok büyük fetihlerde bulunmuş, dört bir tarafı zapturapt altına almıştır.

Özellikle Perslerle mücadelelerinde elde ettiği zaferler dilden dile dolaşmıştır. O zamanın Kisrası Keykâvus, bu büyük hükümdarı yenemeyeceğini anlayarak bir hile ile zehirlemiştir.

Bilge Kağan, Göktürk Devletini yeniden kuran İlteriş Kutlug'un oğludur. Amcası öldüğünde yerine geçen oğlu İnal'ı devirerek 32 yaşında Göktürk Devleti'nin başına geçti. Kitabelerde görüleceği üzere, Bilge Kağan, milletine bağlı, dindar bir hükümdardır. Böyle olmasına rağmen, yeni bir dinin arayışı içinde olduğunu söylemek mümkündür. Çünkü onun yerleşik hayata geçmek isteği ve kuracağı şehirlerde Budist mabetlerine yer verme teklifi, kayın babası Tonyukuk tarafından reddedilmiştir.

Şayet sağlıklarında İslamiyet, ülkelerine ulaşabilseydi, Türklüğün eski yurdunda alperenlerin, gazilerin daha erken görüleceği büyük ihtimal dâhilindeydi. Tonyukuk’un, Bilge Kağan'ı bu iki düşüncesinden men edişi, Çin’e karşı kendilerini müdafaa şuuru iledir. Fakat bu fikir, netice olarak sonraları türk dünyasının İslam'a girmesine zemin hazırlamıştır. Bu düşünceler ve hayatı göz önünde alındığında Bilge Kağan’ın hayatı ile Oğuz Kağan destanı ile ilgili herhangi bir uyumsallık yoktur diyebiliriz.

Birçok kaynakta da geçmekte ki Mete Han, Oğuz Kağan’dır. Nasıl böyle bir yargıya varabiliriz diye soracak olursanız, şunları göz önünde bulundurmanız, sanıyoruz ki yeterli olacaktır.

Tarihi kaynaklar Hun Hakanı Mete’nin yaşadığı olaylarla, destanda anlatılan hadiseler arasında bir bağ olduğunu düşündürmekte, Reşideddin ve Ebu- l Gazi Bahadır Han’ın naklettiğine göre; Oğuz, Kağan olmadan önce babası ve amcaları ile çarpışmak zorunda kalmıştır.

türk tarihi dikkatle tetkik edildiğinde Hun Hakanı Mete’nin ayrıcalıklı ve önemli yeri hemen dikkat çeker. Bozkır coğrafyasında yaşayan göçebe Türk topluluklarının birlik altında toplanması ve teşkilatlanma kabiliyetine sahip güçlü, sistemli bir devletin ortaya çıkışında Mete’nin önemli rolü vardır. Ayrıca destandaki gibi yerine geçen oğlu Kün Handır.

Reşideddin naklinde geçen Oğuz’un babası Kara Han ve amcası Kür Han’ın isimlerinin anlamak noktasında Gökalp; “eski Türklerde bir hükümdar mağlup olduğu zaman “Kara Han” yahut Moğolca aynı manaya delalet etmek üzere “Kür Han” adını alırdı. İntikamını alıncaya kadar, düşmanlarına galip oluncaya kadar bu unvanı muhafaza ederdi. Esarete düşen bir millet de “Kara” sıfatını alırdı” demektedir. Bu durum bize, destanda geçen Kara ve Kür isimlerinin mağlubiyetten ötürü kazanılmış isimler olduğunu düşündürmektedir. Tüm bunlar açıkça ortaya koyuyor ki Mete Han yüksek bir ihtimalle Oğuz Kağan’dır.